Op 21 december vorig jaar vond ons netwerk- en inspiratie-evenement rond het thema circulaire economie plaats: ‘Mind the Circularity Gap’. Tijdens het evenement bespraken we de uitdagingen van de circulaire economie, middelen om het gedrag van consumenten te beïnvloeden en de toekomst van het digitale statiegeld. Er was ook een rondetafelgesprek met vier organisaties over verpakkingen en de toekomstige ontwikkeling ervan.
Een terugblik op de belangrijkste momenten van het evenement.
De circulariteitskloof
Eerst gaf Wim Geens, Managing Director van Fost Plus, een presentatie over de circulariteitskloof. De circulariteitskloof is de kloof tussen de geproduceerde en daadwerkelijk ingezamelde en gerecycleerde hoeveelheid verpakkingen. Om tot een 100% circulaire economie te komen, moeten we op alle pijlers actie ondernemen.
Er zijn verschillende oplossingen om de circulariteitskloof te overbruggen: regels, hergebruik en innovatie. Wat de regels betreft, is het in de eerste plaats belangrijk om ervoor te zorgen dat moeilijk of niet-recycleerbare verpakkingen verboden worden. Het is ook essentieel om de sorteercontroles en de controles op zwerfvuil aan de bron op te voeren. Er wordt bovendien een oproep tot transparantie gelanceerd in de domeinen waar greenwashing nog te veel de gesprekken domineert. Vervolgens is de herbruikbaarheid een belangrijke hefboom bij het tot stand brengen van een 100% circulaire economie. De laatste mogelijke oplossing betreft innovatie, de hoeksteen van economische en duurzame groei. Daarom wil Fost Plus zich op een innovatieve en lokale manier richten op de uitbreiding van recyclage.
Wim Geens benadrukte onze leidende positie op de Europese markt en het belang van samenwerken als ecosysteem om die positie in de toekomst te behouden.
Van circulair denken naar ecosysteemdenken
We kregen de kans om een lezing bij te wonen van Rik Vera, auteur, futuroloog en bedrijfsfilosoof. Hij liet ons zien hoe belangrijk het is om te denken in termen van ecosystemen. Hij vindt immers dat het circulair denken moet veranderen in ecosysteemdenken. Dat is gewoonweg samenwerken en gegevens met elkaar delen.
Het gedrag van consumenten veranderen
Stephan Van den Broucke, professor gezondheidspsychologie aan de Université Catholique de Louvain, lichtte vervolgens de theorie van nudging toe. Nudging is een techniek die wordt gebruikt voor het aansturen van een gewenst gedrag, zonder dwang uit te oefenen of het tegengestelde gedrag te verbieden. Een vuilnisbak met een bepaalde architectuur zal er bijvoorbeeld voor zorgen dat voorbijgangers hun afval er sneller in gaan gooien. In combinatie met andere technieken is nudging echt een veelbelovende techniek omdat dit het gewenste gedrag een beetje vergemakkelijkt.
Digitaal statiegeld om zwerfvuil te bestrijden
Ter afsluiting van het evenement vertelde Steven Boussemaere, director Innovation & Business Development bij Fost Plus, over de strategie van digitaal statiegeld. Dit plan kadert duidelijk in de volgende stappen van de Uitgebreide Producentenverantwoordelijkheid en het totaalplan tegen zwerfvuil. Digitaal statiegeld is een van de vijf belangrijke pijlers. Maar hoe werkt het? Bij de aankoop van drank wordt naast de prijs van de drank ook statiegeld betaald voor de verpakking. Na consumptie van de drank kan de consument de verpakking en de blauwe zak digitaal scannen, thuis of onderweg via een openbare blauwe vuilnisbak. Na het scannen van de verpakking ontvangt de consument het geld op zijn bankrekening.
Deze oplossing is ook gunstig in de strijd tegen zwerfvuil, want het is een financiële prikkel die onburgerlijk gedrag afremt. Het aandeel blikjes en flessen dat ingezameld wordt voor recyclage zou hierdoor moeten toenemen.
We kunnen dus nog meer flessen en blikjes recupereren door te behouden wat goed werkt, namelijk de blauwe zak, en er een vernieuwend element, het digitale statiegeld, aan toe te voegen.
Wat onthouden we van dit evenement?
Jan Vander Stichele, voorzitter van de raad van bestuur, vatte het evenement correct samen:
- Fost Plus heeft het initiatief genomen om verder te gaan in de uitgebreide producentenverantwoordelijkheid en om een meer maatschappelijke rol op te nemen. De nadruk ligt op alle verpakkingen die we gebruiken en weggooien, ook die welke helaas als afval eindigen. Als organisatie hebben wij de ambitie uitgesproken om op dit gebied een coördinerende rol te spelen. Zo maken we de cirkel echt rond.
- De verpakkingswereld is voortdurend in ontwikkeling. We slagen er steeds beter in om de verschillende functies van verpakkingen te combineren, en tegelijk de impact van die verpakking op het milieu te beperken. Preventie speelt daarbij een grote rol, niet alleen in het ontwerp van de verpakking, maar ook als concept. Herbruikbare of navulbare producten zullen een belangrijke plaats innemen in de winkelrekken.
- We kunnen dit niet alleen. Er wachten ons boeiende tijden in 2023. Om onze verpakkingsketen verder te verduurzamen en circulair te maken, hebben we alle partners in de keten nodig.
Download hier de presentaties van professor Van den Broucke en Steven Boussemaere.
We willen iedereen bedanken die aan dit evenement heeft deelgenomen. We hopen dat deze lezingen en discussies je net zo geïnspireerd hebben als ons!
